INFORMACJA DLA WOJEWÓDZKICH KOMISJI DIALOGU SPOŁECZNEGO w sprawie zmniejszenia środków Funduszu Pracy przeznaczanych na koszty kształcenia młodocianych pracowników

Fundusz Pracy wspomaga finansowanie kształcenia zawodowego młodocianych na dwa sposoby:

1)      po pierwsze, zgodnie z art. 12 ust 7 ustawy z dn. 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2008, Nr 69, poz. 415 z późn. zmianami),jest to MOŻLIWOŚĆ REFUNDACJI WYNAGRODZEŃ pracodawcom i składek na ubezpieczenie społeczne dla  młodocianych pracowników, którzy mają umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, realizowanego w dwóch formach:  nauki zawodu (2-3 lata) lub przyuczenia do pracy (3-6 miesięcy); zgodnie z przepisami to wynagrodzenie wynosi w kolejnych latach nauki zawodu odpowiednio nie mniej niż 4%, 5% i 6% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej i są to obecnie kwoty rzędu 137 zł, 171 zł i 206 zł; przy formie przyuczenia do pracy  refunduje się 4% przeciętnego wynagrodzenia (137 zł); dystrybucją tych środków zajmują się Ochotnicze Hufce Pracy;

2)       po drugie, zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art. 108 ust. 1 pkt 55),od 2009 roku z Funduszu Pracy wypłacana jest pracodawcom OBLIGATORYJNA DOTACJA za wykształcenie młodocianego; obecniepo zakończeniu  przygotowania zawodowego przy 2 letnim  okresie kształcenia w wysokości  4 587 zł, przy 3-letnim okresie kształcenia – 7 645 zł, a w przypadku przyuczenia do pracy – 240 zł za każdy miesiąc kształcenia; dystrybucja tych środków idzie przez gminy; wypłata tej dotacji gwarantowana jest przepisami art. 70b ustawy z dn. 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. 2004, Nr 256, poz. 2572 z późn zmianami).

            W 2010 r. na refundację wynagrodzeń młodocianych pracowników i składek na ubezpieczenia społeczne od wypłacanych wynagrodzeń wydano kwotę230 mln zł ze środków Funduszu Pracy. Komendant Główny OHP określił zapotrzebowanie środków Funduszu Pracy na ten cel na rok 2011 na poziomie 250 mln zł, a w planie finansowym Funduszu Pracy przyjętym przez Sejm w ustawie budżetowej przyznano kwotę 170 mln. zł.  Wystarcza to z trudem na pokrycie zobowiązań związanych z refundacją wynagrodzeń pracowników młodocianych kontynuujących naukę zawodu w drugiej i trzeciej klasie, nie pozwala na zaciąganie nowych zobowiązań finansowych.

            Środki z Funduszu Pracy przeznaczone w 2010 roku na obligatoryjne dotacje za wykształcenie młodocianych pracowników  były znacznie wyższe niż środki skierowane na refundację wynagrodzeń i przekroczyły 330 mln zł. Natomiast w planie Funduszu Pracy na rok 2011 przewidziano kwotę 303 mln zł.

Rada Ministrów określając wydatki Funduszu Pracy na rok bieżący kierowała się koniecznością ograniczeń wydatków publicznych w celu korekty deficytu sektora instytucji rządowych i samorządowych do poziomu  nie wyższego niż 3% PKB oraz ograniczenia potrzeb pożyczkowych budżetu państwa, związanych z koniecznością uzupełniania niedoboru w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS), wynikającego z dotychczasowego systemu emerytalnego, powstającego w wyniku przekazywania części składki emerytalnej do otwartych funduszy emerytalnych (OFE), powodujących narastające zagrożenia dla długu publicznego, który zbliża się do II progu ostrożnościowego, określonego w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.), na poziomie 55% PKB.

Aktualnie prowadzone w Sejmie prace nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych ustaw pozwalają oczekiwać, że w przypadku uchwalenia przez Sejm RP poprawki wniesionej przez Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego do projektu wyżej wymienionej ustawy,  ograniczającej od dnia 1 kwietnia br. poziom składki na ubezpieczenie emerytalne pochodzącej ze składki ubezpieczonego, odprowadzanej przez ZUS do OFE, możliwe będzie istotne ograniczenie wydatków budżetu państwa na pokrycie niedoboru w FUS z tytułu przekazywania do OFE części składki emerytalnej.

Osiągnięcie tego celu możliwe będzie również w przypadku przyjęcia przez Sejm rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem systemu ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym z dniem 1 maja 2011 r. składka do otwartych funduszy emerytalnych ograniczona zostanie w roku 2011 r. do poziomu 2,3% podstawy wymiaru składki.

Ta oszczędność ograniczy potrzeby pożyczkowe państwa, realizowane dotychczas na rynku finansowym oraz związane z tym koszty, przez co zmniejszy się również zagrożenie wspomnianego wyżej przekroczenia II progu ostrożnościowego, a pod rządami nowej ustawy budżetowej i znowelizowanej ustawy o finansach publicznych (…) pozwoli w konsekwencji na zmianę planu finansowego Funduszu Pracy i zwiększenie wydatków Funduszu przeznaczanych na aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, w tym na refundację wynagrodzeń młodocianych pracowników zgodnie z uzasadnionymi potrzebami krajowego rynku pracy.  

W oparciu o przepis art. 29 ust. 12 ustawy o finansach publicznych, w dniu 25 lutego br. Minister Pracy i Polityki Społecznej wystąpił do Ministra Finansów z wnioskiem o wyrażenie zgody na zmianę planu finansowego Funduszu Pracy skutkującą zwiększeniem środków Funduszu Pracy na realizację w 2011 roku zadań na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia i aktywizacji zawodowej łącznie o kwotę 1.200.605 tys. zł., w tym o zwiększenie środków Funduszu Pracy przeznaczonych na refundowanie wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne młodocianych pracowników o kwotę 80.000 tys. zł. W dniu 7.03.2011 r. Minister Finansów odmówił udzielenia takiej zgody uzasadniając odmowę wdrożeniem procedur oszczędnościowych dotyczących konieczności ograniczenia nadmiernego deficytu instytucji rządowych  i samorządowych do 3% PKB w 2012 roku.

            Na koniec należy jeszcze raz wyraźnie podkreślić, iż Minister Pracy uznaje, że wspieranie kształcenia młodych ludzi odbywających przygotowanie zawodowe u pracodawców ma istotne znaczenie w realizacji kształcenia zawodowego, jednak ograniczenie środków na refundację pracodawcom wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom nie wynika z decyzji Ministra Pracy, lecz okoliczności opisanych powyżej.