Dokumenty Międzynarodowej Organizacji Pracy dotyczące dialogu społecznego i praw związkowych

Wolność zrzeszania się jest, w myśl Preambuły Konstytucji Międzynarodowej Organizacji Pracy i Deklaracji Filadelfijskiej (Dz. U. z 1948, Nr 43, poz. 308), jednym z głównych celów MOP. Zgodnie z Deklaracją MOP dotyczącą podstawowych zasad i praw w pracy, z 1998 r. wolność zrzeszania się i skutecznego uznania prawa do rokowań zbiorowych stanowi jedno z czterech fundamentalnych praw przysługujących człowiekowi w świecie pracy, a dwie główne konwencje MOP regulujące ten obszar: Konwencja Nr 87 i Konwencja Nr 98 należą do tzw. fundamentalnych konwencji MOP. Polska ratyfikowała obie konwencje w 1957 r., ale dopiero po przemianach ustrojowych w naszym kraju MOP uznała, że są one w pełni realizowane w ustawodawstwie i praktyce.

Konwencja Nr 87 dotyczy wolności związkowej i ochrony praw związkowych (Dz. U. z 1958 r. Nr 29, poz. 125); Konwencja ta gwarantuje wszystkim pracownikom (z wyjątkiem członków sił zbrojnych i funkcjonariuszy policji) i pracodawcom prawo do zrzeszania się - tworzenia i przystępowania do organizacji według swojego uznania. Zgodnie z Konwencją utworzenie organizacji pracowników lub pracodawców nie wymaga jakiejkolwiek zgody ze strony władz państwowych. Zakazana jest jakakolwiek ingerencja w sprawy wewnętrzne organizacji pracowników lub pracodawców ze strony władz państwowych czy drugiej strony (np. pracodawcy w sprawy związku zawodowego).Tekst konwencji - patrz poniżej.

Konwencja Nr 98 dotyczy stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych (Dz. U. z 1958 r. Nr 29, poz. 126) i reguluje dwa różne aspekty wolności zrzeszania się. Pierwszy to ochrona pracowników przed aktami naruszającymi ich prawo do wolności zrzeszania się oraz ochrona organizacji pracowników i pracodawców przed wzajemną ingerencją w sprawy wewnętrzne, drugi zaś to zobowiązanie stron konwencji do wspierania i zachęcania do prowadzenia rokowań zbiorowych w celu zawierania układów zbiorowych pracy.Tekst konwencji - patrz poniżej.

Inne ratyfikowane przez Polskę konwencje dotyczące wolności zrzeszania się to:

Konwencja Nr 135 dotycząca ochrony przedstawicieli pracowników w przedsiębiorstwach i przyznania im ułatwień, z 1971 r. ( Dz. U. z 1977 r. Nr 39, poz. 178). Tekst konwencji - patrz poniżej.;
Konwencja Nr 151 dotycząca ochrony prawa organizowania się i procedury określania warunków zatrudnienia w służbie publicznej, z 1978 r. (Dz. U. z 1981 r. Nr 2, poz. 4).Tekst konwencji - patrz poniżej.

Istotną z punktu widzenia rozwoju dialogu społecznego dotyczącego spraw międzynarodowych jest Konwencja Nr 144 dotycząca trójstronnych konsultacji w zakresie wprowadzania w życie międzynarodowych norm w sprawie pracy, z 1976 roku, której towarzyszy Zalecenie Nr 152. Polska ratyfikowała Konwencję Nr 144 w 1994 roku (Dz.U. Nr 103, poz.503).Tekst konwencji - patrz poniżej.
Konwencja ustanawia obowiązek zinstytucjonalizowanych konsultacji między przedstawicielami rządu, pracodawców i pracowników w sprawach dotyczących Międzynarodowej Organizacji Pracy, a zwłaszcza:

W przypadku Polski, do 2015 r. zadania te wykonywane były w ramach Zespołu Trójstronnej Komisji do Spraw Współpracy z Międzynarodową Organizacją Pracy, a obecnie będą wykonywane w ramach Zespołu problemowego ds. międzynarodowych Rady Dialogu Społecznego.